Kadifekale, Antik Tiyatro Koruma Geliştirme ve Yaşatma Projesi
Kadifekale, yaklaşık 2500 yıl önce Makedonya Kralı Büyük İskender’in isteği ile komutanı Lysimachos tarafından, yeni Smyrna’nın güvenliği sağlamak üzere inşa edilmiştir. Kale, sırasıyla 1402’de Timur orduları tarafından ve 1668 yılında gerçekleşen deprem sebebiyle tahribata uğramıştır. Tahribatlar ve doğal bozulma süreçleri sebebiyle doğu ve kuzey kısımları tamamen yıkılan Kadifekale’nin günümüzde sadece batısındaki beş kule ile güneyindeki duvarlarından bir bölümü ayakta durmaktadır.
Yakın çevresinde kamusal - yeşil alan niteliğinde bir boşluğun olmaması nedeniyle, mevcut istinat duvarının kaldırılması, üç metrelik kot farkının kademelenerek yayaların vakit geçirebileceği ve dinlenebileceği bir alan olarak yeniden düzenlenmesi önerilmiştir.
Kamulaştırmalar
Jeolojik Sakıncalı Alan
Kadifekale’nin güneyinde ve batısında konumlanan, iki parçadan oluşan jeolojik sakıncalı alan 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren gelişen kentsel dinamikler neticesinde yoğun bir gecekondulaşmaya sahne olmuştur. Yapılaşma yasağı getirilen alanda ikamet eden İzmirlilerin can ve mal güvenliğinin sağlanması, bölgenin yapılaşmadan arındırılması amacıyla İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından kamulaştırma ve yıkım çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Toplam büyüklüğü 41.260 m2 olan bölgede 271 adet parsel üzerinde yer alan 2000’e yakın bina yıkılmış ve ağaçlandırma yapılmıştır. İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin öz kaynakları ile gerçekleştirilen kamulaştırma çalışmaları kapsamında 114.740.000,00 TL ödeme gerçekleştirilmiştir. Jeolojik sakıncalı alanın rekreatif amaçlı düzenlenmesi kapsamında çalışmalar devam etmektedir.
Antik Tiyatro
Antik tiyatronun bulunduğu ada ve parsellerde Belediyemiz tarafından yürütülen kamulaştırma programı kapsamında, 12.285 m2 büyüklüğünde 156 parsel üzerinde yer alan 190 bina yıkılmıştır. İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin öz kaynakları ile gerçekleştirilen kamulaştırma çalışmaları kapsamında 11.889.350,00 TL ödeme gerçekleştirilmiştir.
Gerçekleştirilen kamulaştırma ve yıkım çalışmalarının ardından Antik Smyrna Kazı Başkanlığı’na devredilen alanda başlatılan bilimsel kazı çalışmaları devam etmektedir.
İzmir Tarih Projesi kapsamında yürütülen katılımcı süreç içerisinde kabul görmüş genel çerçevede; tiyatronun kamusal organizasyonlara ev sahipliği yapabilecek bir etkinlik alanı haline getirilmesi planlanmaktadır.
İzmir Büyükşehir Belediyesi Sosyo-Kültürel Tesis Alanı
Tarihi alanın sahip olduğu kültürel zenginlikler bağlamında bir sosyo-kültürel tesis yapısının Kadifekale eteklerinde, jeolojik sakıncalı bölge ve antik tiyatro arasında kalan alanda inşa edilmesi fikrinden hareketle başlatılan çalışmalar devam etmektedir. Bu doğrultuda hazırlanan plan tadilatı çalışmaları tamamlanmıştır.
İzmir Büyükşehir Belediyesi Sosyo-Kültürel Tesis Alanı kapsamında 28.895m2 büyüklüğünde 213 adet parsel özelinde kamulaştırma ve yıkım çalışmaları büyük ölçüde tamamlanmıştır. İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin öz kaynakları ile gerçekleştirilen kamulaştırma çalışmalarında bugüne kadar 26.983.839,00 TL harcanmıştır.
Arkeoloji ve Tarih Parkı
Kadifekale, Antik Tiyatro ve çevresinde gerçekleştirilecek projelerden biri de Arkeoloji ve Tarih Parkı düzenlemesidir. Birinci derece arkeolojik sit alanı olarak belirlenmiş Kadifekale, Antik Tiyatro ve aralarında kalan ikinci derece arkeolojik sit alanında koruma ve kullanma koşullarını belirlemek amacıyla 1/1000 ölçekli koruma amaçlı imar planı hazırlanmıştır. İzmir Büyükşehir Belediyesi, Konak Belediyesi Meclisleri ve ilgili Koruma Bölge Kurulu tarafından onaylanarak yürürlüğe giren söz konusu planda; alan içerisinde geç dönem gecekondu olarak inşa edilmiş, fakat sonradan ruhsat tanzim edilerek yasallaşmış olan tüm taşınmazların yıkılması, potansiyel yer altı kültür katmanlarının ortaya çıkarılması ve bölgenin Arkeoloji ve Tarih Parkı olarak düzenlenmesi kararlaştırılmıştır.
Bu kapsamda Arkeoloji ve Tarih Parkı alanının kamulaştırma uygulaması 4 etaba ayrılmıştır. İlk etap çalışmaları kapsamında 13 parsel üzerindeki 87 binanın kamulaştırma çalışmaları devam etmektedir.
Kadifekale Surları Restorasyonu ve Aydınlatması
Kadifekale, Antik Tiyatro Koruma Geliştirme ve Yaşatma Projesi kapsamında öncelikle surlar restore edilmiştir. Surların restorasyonundan sonra gerçekleştirilen aydınlatma projesi ile Kadifekale, artık geceleri de kent siluetinde görünür hale gelmiştir.
Sarnıç ve Mescit Restorasyonu
Kadifekale surları içinde, kaleye giriş kapısının yaklaşık 50 m. güneydoğusunda Sarnıç yapısı yer almaktadır. Kenti ziyaret eden pek çok seyyahın ve araştırmacının söz ettiği sarnıç, İzmir’in günümüze ulaşan su yapılarının az sayıda olduğu antik dönem İzmir’inde su mühendisliği hakkında elde edilecek bilgiler ve dönemin arkeolojisi açısından ayrı bir önem taşımaktadır. Yirmi adet dörtgen planlı fil ayağı ve 15 payanda (yarım ayak) tarafından taşınan, kemerli ve tonozlu üst örtüye sahip sarnıç, andezit ana kayaya oyularak inşa edilmiştir. Beden duvarlarındaki malzeme, teknik ve yazılı kaynak verileri sarnıcın 1221/1222-1254’de İzmir’de hüküm sürmüş kenti gerek askeri gerekse kamu yapıları kapsamında yoğun imar faaliyetlerinde bulunan Laskarid Hanedan’ından John III Doukas Vatatzes döneminde yapıldığını göstermektedir.
Kadifekale’nin batı girişinin 60-70 m. güneydoğusunda bulunan mescit yapısı kentin bilinen ilk İslami yapısıdır. Zaman içerisinde büyük bir kısmı yıkılan mescit yapısının günümüze sadece tonoz üst örtüsü ve bir kısım beden duvarı ulaşabilmiştir.
İki yapının da projelendirme çalışmaları tamamlanmıştır.
